Nog voor je opstapt kun je alvast leren wat je van tijd tot tijd moet controleren, aan een motorfiets.
BRAVO staat voor banden, remmen, aandrijving, verlichting en overig, en OK staat voor wat je voor elke rit moet bekijken: olie en koelvloeistof.
BRAVOK of Bravo Ok
Controle
Er zijn een aantal zaken die je van tijd tot tijd moet controleren, en er zijn een paar dingen die je liefst voor elke rit bekijkt.
De afkorting voor wat je dan controleert is Bravo ok; Bravo voor wat je elke week checkt, en ok voor wat je elke dag checkt (als je elke dag rijdt).
Elke week checken: BRAVO.
Dagelijks checken: OK.
B is van banden
Banden: lek?
Als een van de banden lek is zul je dat vanzelf merken wanneer je de motor probeert lopend van z'n plaats te krijgen (dat gaat dan heel erg zwaar), en anders merk je het bij de eerste bocht (de motor is dan moeilijk de bocht in te krijgen).
Meestal voel je dan ook al lang voordat de band helemaal leeg is dat er iets niet klopt.
Maar nog beter is het natuurlijk wanneer je voor je opstapt de banden even na loopt: Zitten er spijkers of steentjes in?
Bandenspanning
Verder is het een goede gewoonte om wekelijks de bandenspanning te controleren.
Verreweg het beste is het om dat met een eigen bandenspanningsmeter te doen: als je de banden bij een steeds ander benzinestation controleert meet je vooral de variatie van de verschillende apparaten.
Hoe meten?
Met een eigen bandenspanningmetertje: zie foto hierboven.
De bandenspanningsmeters bij benzinepompen zijn op autobanden ontworpen. Vaak is het, zoals je hier ziet, een beetje puzzelen voor je hem goed kunt gebruiken.
R is van Remmen
Remmen: remvloeistof
Van de remmen controleer je wekelijks de stand van de remvloeistof
Ook de kleur van de remvloeistof is belangrijk. Die moet geel zijn.
Remvloeistof trekt water aan, en hoe meer water het bevat, hoe bruiner de kleur wordt. De remvloeistof op de foto hieronder is bijna aan vervanging toe.
Remmen: remblokjes
Verder moet je ook wekelijks bekijken hoe het met de remblokjes staat.
Wanneer je te laat bent met die vervangen, zal de remschijf worden aangetast, en een nieuwe remschijf is aanzienlijk veel duurder dan nieuwe remblokjes.
We zullen nog een pagina maken, met illustraties, over hoe je kunt controleren of de remblokjes versleten zijn.
Ook de achterrem
Ook voor de achterrem is er een vloeistofreservoir. Het is soms even zoeken waar dat zit.
Minimum en maximum
Op de vloeistofreservoirs voor de remvloeistof zit meestal een aanduiding van de minimum en maximumstand. Het is dus gemakkelijk om te zien of het niveau nog in orde is.
Remmen, altijd checken
Wat je in ieder geval voor elke rit moet doen, is de voorrem inknijpen en de achterrem intrappen, en kijken of ze weerstand bieden.
Dat zal nog ter sprake komen bij het leren wegrijden. Remmen zijn van levensbelang.
A is van Aandrijving
Aandrijving
Aandrijving staat voor de ketting, want aan een cardan kun je weinig controleren.
Vet genoeg?
Controleer of de ketting voldoende in het vet staat. Als je het metaal ziet glinsteren moet hij nodig gesmeerd worden: hij hoort grijzig of zwartig te zijn.
Niet te strak?
De ketting hoort in het midden ongeveer 2 centimeter door te
hangen
; maar hoe langer de veerwegen, hoe verder de ketting door moet hangen.
Bij een crossmotor bijvoorbeeld is dat 4-5 cm.
Te slap?
Bovendien moet je van tijd tot tijd kijken of de ketting niet te slap is geworden.
Versleten?
Trek de ketting bij het achtertandwiel naar achteren. Is dat meer dan een halve tand, dan moet hij vervangen worden.
Ketting en tandwielen tegelijk
Als de ketting versleten is, moeten de tandwielen tegelijkertijd worden vervangen. Andersom is bij O-ring-kettingen wel mogelijk: de tandwielen apart van de ketting vervangen mag dan wel.
Let vooral ook op het voortandwiel, want dat slijt sneller dan het achtertandwiel.
V is van Verlichting
Verlichting
De lamp aan de voorkant en de knipperlichten kun je gemakkelijk zelf controleren.
Maar erg belangrijk is dat je af en toe iemand vraagt om te kijken of je achterremlicht het doet.
Hoogte
Ook belangrijk is het goed afstellen van de hoogte van de koplamp.
Als hij te hoog staat afgesteld verblind je tegenliggers, en als hij te laag staat zie je te weinig van de weg voor je als het donker is.
De hoek moet zo zijn dat er een verval van 1 cm per meter is. Tijdens de rijlessen hoef je niet te weten hoe je dat moet doen; op de Luie Motorfiets zullen we een pagina wijden aan het afstellen van de koplamp.
Zelf bekijken
Wanneer je niemand in de buurt hebt om te kijken of je achterlicht netjes brandt, kun je het op de volgende manier zelf bekijken:
Hou met je rechtervoet de achterrem ingedrukt en houd je linkerhand voor je achterlicht. Dit kan natuurlijk alleen als het achterlicht bovenaan het spatbord zit of binnen handbereik.
Je kunt ook je motor achterwaarts zetten in de richting van een (laag en/of groot) raam, en in de weerspiegeling van het raam kijken naar je remlicht en knipperlicht.
(Met dank aan J.J)
O is van Overig
Lampjes
Tijdens het starten zal de motor de waarschuwingslampjes één voor één laten oplichten, zodat je kunt controleren of ze het allemaal nog doen.
Spiegels
Tot je je eigen motor hebt en als enige op die motor rijdt, zul je voor het het wegrijden de spiegels moeten afstellen.
Stel ze zo af dat je met je rechterspiegel tot zo ver mogelijk achter je kunt kijken. De linkerspiegel kun je dan zo afstellen dat de dode hoek zo klein mogelijk wordt.
En verder...
Probeer alert te zijn als je opstapt: het zadel kan bijvoorbeeld losgemaakt zijn en niet goed zijn vastgezet.
Ook tijdens het rijden blijf je alert: als de motor bijvoorbeeld niet van zichzelf mooi rechtuit blijft rijden wordt het tijd om te kijken of het balhoofd niet te vast zit.
O is van olie
Rode lampje
Het rode olielampje heeft verschillende betekenissen, op verschillende motoren. Bij sommige motoren betekent het dat de olietemperatuur te hoog is, bij andere motoren betekent het dat de oliedruk niet voldoende is, en er zijn ook motoren die reageren op het niveau van de olie.
Maar als tijdens het rijden het rode olielampje gaat branden is het (meestal) te laat. Zorg er dus voor dat je de olie van tijd tot tijd peilt.
Oliepeilglas
Bij veel motoren is er een oliepeilglaasje, zoals op deze foto.
Het niveau van de olie moet tussen de rode lijn van het cirkeltje aan de bovenkant en de rode lijn aan de onderkant zitten. Op de stip, zoals hier, is dus prima.
Peilstok
Bij sommige motoren moet je het dopje losdraaien en het peilstokje afdrogen, indopen, en checken.
Wanneer olie peilen?
Als je niet weet of de motor wet-sump of dry-sump is (we werken nog aan een motorwoordenboek; wetsump motoren hebben meestal een peilglas) is er een simpel recept dat voor alle motoren goed werkt; meet de stand van de olie een uur na het rijden.
Wetsump
Bij wetsump motoren moet je namelijk meten als het blok koud is: dan weet je zeker dat alle olie is teruggedruppeld naar beneden in het carter.
Als je eigen motor wetsump is, is het dus het handigst om de olie te peilen voor je wegrijdt.
Drysump
Maar bij motoren met drysump (hebben meestal een peilstok) is het van belang dat de motor eerst wordt warmgereden, en dan een poosje de tijd krijgt, zodat de olie terug kan stromen naar de olietank (soms is dat het frame).
Wacht je langer, dan kan de olie weer terugzakken naar het carter.
K is van koelvloeistof
Waar?
Op de demonstratiemotor (zie bovenste foto) zit het reservoir achter het rechterzijpaneel onder de tank.
Niveau
Bij de koelvloeistof gaat het, net als bij de olie en de remvloeistof, om het niveau.
Meestal staan er strepen om het minimum en maximumniveau aan te geven.
Commentaar, FAQ, op een aparte pagina